OBJEKTİFLER (LENSLER)
Objektif (Lens); merceklerin çeşitli amaçlarda kullanımları için bir araya gelmesiyle oluşan ve görüntüyü netleyen bir fotoğraf makinesi parçasıdır.
Merceklerin objektif içerisinde düzenli bir halde sıralanması ile görüntünün yakınlaşma, uzaklaşma, netlik, keskinlik, açı, düzeltme, bükme gibi çeşitli amaçlarda kullanılmasını sağlar.
Objektif içindeki merceğin kalitesi, objektifin kalitesidir. Yani merceklerin kesim ve kalitesi, objektifin keskinlik ve netlik özelliklerini doğrudan etkiler. Fotoğrafın kalite unsurunu oluşturan keskinlik kavramı, objektifin işleviyle başlar.
Objektifler genelde üzerinde görüntü sabitleme (IS,VR) özellikleri barındırır. Ayrıca ilerleyen konularda anlatacağımız ışığın girişinin kontrol edildiği diyafram özelliğini de içinde barındırır.
Objektiflerin birtakım özellikleri bulunur. Bunlara kısaca değinelim;
• Keskinlik: Objektifin temel kriteri kalitedir. Diyafram aralığının en açık seviyeye çıkabildiği durumda, kullanılan objektif kaliteli denebilir. Objektiflerin keskinliği merkezden kenarlara gidildikçe azalır. Dolayısıyla objektifin mercek merkezi, görüntünün en kaliteli olduğu alandır.
• Işık Geçirgenliği: Objektifin sahip olduğu diyafram aralığı, ışık geçirgenliğini gösterir. Ne kadar ışığın girip giremeyeceğinin ayarlandığı bu alan, karanlık ortamlarda fayda sağlamaktadır.
• Odak Uzaklığı: Işığın objektif içinde birleştiği nokta ile sensör yüzeyi aransındaki mesafedir. Örneğin 100mm bir objektif kullanılırsa, mercek ile sensör yüzeyi arası 10cm olacaktır. Genel olarak odak merkezi, mercek grubunun ortasında bulunur. Fakat önde bulunan mercekler, arkada bulunan merceklerden yapı itibariyle daha kalınsa, odak merkezi arkaya düşeceğinden; mercek ile film yüzeyi arasındaki mesafe farklı olur.
OBJEKTİF TÜRLERİ
Balıkgözü (Fisheye) Objektifler
Objektif, balıkların görüş açısı olan 180 derecelik görüş açısına sahip olduğu için balıkgözü (fisheye) objektif ismini aldmıştır. Genellikle 14mm ve altı gibi açıları bulunur. Yapısı gereği görüntüde distorsiyona (bozulma) sebep olduğu için kullanım alanı çok dardır.
Geniş Açılı (Wide Angle) Objektifler
Orta seviye formda makineler için odak uzaklığı 50mm'den daha düşük olan objektiflere geniş açılı (wide angle) objektifler denir. Alan derinliği fazladır. Geniş olarak alınması gereken görüntü ve manzaralarda kullanılabilir.
Standart Objektifler
Tıpkı açısal olarak insan gözüne benzeyen, insan gözünde olduğu gibi yaklaşık 45 derecelik açıya sahip olan objektiflerdir. Görüntünün en az bozulmaya uğradığı açılardan biridir. Fiyat bakımından ucuz olması, kullanım açısından iyi olması, iyi bir keskinliği sahip olması gibi özelliklerden dolayı çok kullanılmaktadır. Genellikle açık diyafram aralığına sahip 50mm objektifler, portre çekimlerinde kullanılmaktadır.
Tele Objektifler
Standart objektiflerden daha ileri mesafeleri gösteren, daha uzun odak mesafesine sahip olan objektiflere tele objektif denir. Odak uzaklığı büyüdükçe, objenin büyütme gücü artar. Dolayısıyla daha uzak mesafelerdeki görüntüler, büyütülmüş ve yakınlaştırılmış olur. Alan derinliği az olması sebebiyle geniş manzara ve görüntülerde kullanılmaz. Genellikle detay kareler alma, konunun sadeleştirilip ortamdan çıkartılması gibi durumlarda kullanılabilir.
Tele objektifler, perspektif yığılması denilen özelliği ile sıralı ve arka arkaya aralarında mesafe olan nesneleri; aralarında mesafe yokmuş gibi yakınlaştırarak çeker. Alan derinliğinin az olması sebebiyle, belirli bir açıdan itibaren en ufak bir titremede bile nesnelerde netlik kaybı gerçekleşir.
Aynalı Tele Objektifler
Uzun mesafelerde kullanılan objektifleri kullanılabilir hale getirmek için, objektiflere yerleştirilen aynalar yardımıyla ışığın yansıtılarak objektifin odak uzaklığının büyütülmesi amacıyla üretilmiş objektiflerdir.
Mercek kullanımı az olması sebebiyle diyafram aralıkları sabitlenmiştir (F1 / F8). Dolayısıyla karanlık ortamlarda kullanımı güçtür.
Sabit Odaklı Objektifler
Odak uzaklığının sabit olması sebebiyle bu ismi almıştır. Sabit objektiflerde, konu hareketli veya uzak mesefelerde bulunuyorsa; konuyu çekmek güçleşebilir. Gezi ve yürüyüşlerde konu ile detay birbiriyle bağlantılı olacağından yakınlaşma ihtiyacı doğabilir. Sabit odaklı objektiflerde yakınlaşma özelliği olmayacağından dolayı, fotoğrafçılar tarafından çok kullanılmayabilir. Dolayısıyla sabit görüntü ve konularda kullanılır. Örneğin; 20mm, 50mm, 100mm ve 105mm objektifler gibi...
Zoom Objektifler
Odak uzaklığı, objektif üzerinde bulunan halka yardımıyla değiştirilebilen objektiflere denir. Bu objektiflerde iki farklı değer bulunur. Örneğin; 18-55mm, 17-85mm, 24-70mm, 70-200mm gibi...
Odak uzaklığı objektif üzerinde bulunan halkanın hareket ettirilmesiyle belirtilen açılar arasında değişkenlik gösterir.
Zoom objektifler, gezi ve yürüyüş gibi hareket halinde olunduğu durumlarda kullanım açısından çok elverişlidir. Bu objektiflerde konu geniş görüntülenebildiği gibi, aynı zamanda detay ve kesit şeklinde de görüntüler alınabilmektedir. Dolayısıyla kullanım açısından çok elverişli objektiflerdir.
PC (Perspective Correction Objektifler)
Fotoğrafçıların görüntüdeki perspektif açıyı kontrol etmelerine yardımcı olan objektiftir.
Normal şartlarda sensör ile objektif aynı düzlemde ve doğrultudadır ve paraleldir. PC objektiflerde bu durum değişmektedir.
Bir binayı fotoğraf karesine alabilmek için lensi biraz kaldırmamız ve yukarıdan almamız gerekebilir. Bu durumda bina ile objektif arasındaki düzlem ve paralellik ortadan kalkacaktır. Dolayısıyla bina eğimli ve objektiflerin doğası gereği kenarlardan bozulmuş olarak görünecektir.
PC objektifler, aynı düzlem üzerinde fotoğraf makineleri yukarı kaldırıldığı halde binanın bozulmasını engelleyerek, mimari açıdan gerçekçi görüntüyü oluşturuyor. Aynı şekilde objektifin özelliği olması sebebiyle kenarlarda gerçekleşen bozulmalar, bu objektif yardımıyla ortadan kalkıyor.
Makro (Macro) Objektifler
Makro objektifler, konuyu olduğundan daha da yakın çekebilmek, konuyu büyütmek ve yakınlaştırmak amacıyla kullanılan; konuya yakınlaşma noktası çok küçük olan objektiflerdir. Objektiflerin konuya olan yakınlık mesafeleri aşıldığı takdirde, objektifler netleme yapamaz. Normal objektifler ortalama 1m yakınlaşabiliyorken, makro objektifler yaklaşık 0.5m - 0.24mm gibi mesafelere kadar yaklaşabilmekte ve netlik sağlayabilmektedir. Bu sayede konuya daha çok yaklaşan ve netlik sağlayabilen objektif, konuyu daha büyük bir şekilde görüntüleyebilmektedir.