Doberman, muhtemelen hakkında en çok yanlış inanışın olduğu ve paylaşıldığı köpek ırkıdır. Bu makaleyi de hem dobermanlar hakkında internetteki bilgi kirliliğinin önüne geçmek, hem de dobermanların sanılanın aksine oldukça duygusal ve sahibine bağlı köpekler olduğunu göstermek amacıyla hazırlamaya karar verdim. Doberman sahiplenmek isteyen herkese faydalı bir kaynak olarak okunması ve paylaşılasını dilerim, unutmamak gerekir ki kötü köpek yoktur, kötü köpek sahibi vardır.
Doberman, çok sert bir köpek olarak tanınsa da aslında sosyal ve sahibine çok sadık bir köpek ırkıdır. Bunun yanı sıra oldukça eğitilebilir, hızlı ve hareketli bir yapıları vardır. İş köpekleri grubunda sınıflandırılmış büyük ırk bir köpektir. Zarif vücut yapıları ve asil karakterleri ile tüm köpek severler için ayrı bir yerleri vardır. Yaygın olarak siyah ya da kızıl renklerine sahip olurlar.
Doberman Kaç Yılında Kim Tarafından Bulunmuştur?
Doberman, ilk kez 1890 yılında Almanya’da Karl Friedrich Louis Dobermann isimli bir tarafından farklı köpek ırklarının çiftleştirilmesi süreci ile geliştirilmiş bir türdür. Üretiminde Alman Çoban Köpeği, Alman Pinscher, Rottweiler, Danua, Beauceron, Manchester Terrier ve Greyhound ırklarının etkisi olduğu tahmin edilmektedir.
Hikayelere göre Louis Dobermann, farklı köpeklerdeki üstün özelliklerin kombinasyonu ile mükemmel köpek ırkını geliştirebilmek için çalışmalar yapıyordu. Danua’nın hızını, Rottweiler’ın cüssesini, Teriyerin duygusallığını ve sahibine bağlılığını tek bir ırkta toplama hayalleri Doberman Pinscher’ın ortaya çıkmasını sağladı.
Dobermanların Fiziksel Özellikleri Nelerdir?
Doberman, iri ırk köpeklerden birisidir. Atletik yapılıdır, arka bacakları her zaman dik olarak yere basar, bu da duruşlarında omuzdan sırta doğru eğimli ve asil bir duruşa sahip olmalarını sağlamaktadır.
Ortalama ağırlıkları, erişkin erkekler dobermanlar için 40–45 kg, erişkin dişi dobermanlarda ise 32–35 kg arası olur. Omuz yükseklikleri ise erişkin erkek dobermanlar için 68-74 cm arası olurken erişkin dişi dobermanlarda 64-68 cm arası gözlemlenir.
Dobermanların Karakteristik Özellikleri
Dobermanlar inanılmaz enerjik, korkusuz ve kendine güvenen bir ırktır. Zekaları, komutlara görenleri şaşırtacak tepkiler verebilmelerini sağlar, komutlara tepki süreleri de çok kısadır. Sahibine bağlı bir bekçi köpeğidir ve aile köpeği olmak için de çok doğru bir seçimdir. Sahibine fiziksel olarak sürekli yakın olmak istediği için sahibinden uzak kalınca depresyona girebilir. Korumacı olma özellikleri bazen aşırıya kaçabilir, bu durumun önüne geçmek için bebeklik döneminden itibaren sosyal bir köpek olarak hem başka köpekler ile hem de insanlar ile iç içe olmasında fayda vardır. Alan koruma özelliği erkek dobermanlarda daha da baskın olurken, dişi dobermanlarda ise alan korumasından çok sahibini koruma eğilimleri öne çıkar.
Dominant bir köpektir. Farklı ırklarda köpekler ile birlikte beslenmeleri durumunda sürüye üstünlüğünü kabul ettirmek ve sürünün lideri olmak isterler.
Doberman sahibi olmak hem özveri hem de eğitim gerektirir çünkü dobermanlar kendilerinde saygınlık uyandıracak otoriter sahipleri olmasını isterler ve buna emin oluncaya kadar da otoriteyi test ederler. Sahibinin dobermandan korkmaması ve onu disipline sokabilmesi gerekir. Sahibinin eğitim sürecini doberman ile birlikte geçirmeleri bu yüzden faydalıdır.
Doberman Bakımı Nasıl Olmalıdır
- Kısa tüylü bir köpek olduğu için soğuk havalara karşı direnç seviyesi çok yüksek değildir, dolayısıyla daha sıcak olacağı için ortam olarak bahçe yerine evde bakılması daha doğru bir tercih olur.
- Hareketli yapısından dolayı da evde hapsedilmemesi ve günlük yürüyüş/koşu programı aksatılmamalıdır. Her gün en az 1 saat yürüyüş yaptırılmalı ve enerjisini boşaltması sağlanmalıdır. Oyuncu yapısı olan bir köpek cinsi de olduğu için sahibi ile birlikte enerjisini boşaltabileceği ve bol bol koşabileceği geniş alanlarda oyun oynamaktan çok hoşlanırlar.
- Tüy dökümü konusunda ise kısa tüylü bir köpek cinsi olduğu için fazla tüy dökümü olmamaktadır. Kısa tüylü olmasının bir diğer olumlu getirisi ise koku yapmamasıdır.
- Dobermanlar sahibine en düşkün köpek ırklarından birisidir, bu nedenden dolayı da ilgisizlik ya da dobermanın yanında ilgiyi farklı köpeklere yöneltme gibi davranışlarda bulunulması durumunda kıskançlık tepkileri ile karşılaşılabilir.
- Diğer köpekler ile ilk kez tanışmaları esnasında uyumsuzluk ve saldırganlık gibi tavırlar gösterebilirler ama aynı evde birden fazla doberman ya da diğer cins köpekler ile dostluk kurabilirler.
- Eğitimlere çok hızlı yanıt verdikleri için sahiplerine çok güven verirler, yine de tasmasız olarak park gibi sosyal alanlarda heyecanlanabilir ya da farklı ırklarda köpekler ile anlaşamayabilirler. Aynı zamanda dobermanlar hakkında yeterince bilgi sahibi olmayan insanların da tasmasız bir dobermandan çekinebilecekleri dikkate alınmalı ve yürüyüş ya da tuvalet gezmelerinde tasma takılması ihmal edilmemelidir.
- Doberman, ilk defa köpek beslemek isteyenler için uygun bir köpek değildir. Hatta baskın herhangi bir ırkı seçmek doğru değildir. Oldukça zeki köpekler oldukları için psikolojik olarak sürekli meşgul halde tutulmalıdırlar. Sahiplerine itaat etmeleri için gerekli eğitimi verebilmek de köpek bakımı konusunda yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmayan hayvan severler için oldukça zordur.
- Dobermanlar sahiplerini kendileri seçerler, evde hareket olsun diye sahipleneceğiniz bir doberman yeterli ilgiyi görmezse ve yüksek enerjsini de her gün düzenli olarak boşaltamazsa agresifleşir. Yeterli zaman ve tecrübe olmadan sahiplenilmemesi tavsiye edilir.
- Yavru iken sahiplenilmiş bir dobermanın sosyalleşme süreci konusunda titiz davranılmalı ve bu yaşlarda diğer canlılar ile dostluk kurması sağlanmalıdır, ilerleyen yaşlarda uzun yıllar boyunca yalnız kalmış bir dobermanı sosyal bir köpek haline getirmek pek mümkün olmayabilir.
- Tırnak bakımları aksatılmamalıdır ve tırnakları düzenli olarak kısa tutulmalıdır.
- Tüy dökme problemleri olmadığı için ölü tüyleri eldivenle temizlemeniz yeterli olacaktır
- Banyo konusunda kısa tüylü köpek bakımına uygun mevsimsel bir takvim belirlenmelidir.
- Sahibine aşırı bağlılığından dolayı ilgisiz kalmak ya da sahibinden uzun süre uzak kalmak dobermanlarda psikolojik problemlere yol açabilmektedir. Benzer şekilde köpek eğitimi konusunda bilinçsiz bir sahibi olması durumunda aşırı çekingen ya da aşırı saldırgan da olabilirler.
Doberman Sağlığı Hakkında
Doberman bakımında yazan maddelere ek olarak:
- Dobermanlar kısa tüylü köpekler oldukları için üşüme eğilimleri daha fazladır, bu sebeple sıcak ortamlarda barındırılması gerekir.
- Uyuz, egzama, mantar gibi deri problemlerine karşı hassas bir köpektir.
- Kalça çıkığına dikkat edilmeli, mümkünse köpeğin anne ve babasının vücut yapıları bilinerek ve görülerek sahiplenilecek yavru seçimi yapılmalıdır.
En Sık Görülen Doberman Hastalıkları Nelerdir?
- Mide dönmesi (Gastric Dilatasyon Volvulus – GDV) rahatsızlığı doberman ırkında sıklıkla karşılaşılabilen rahatsızlıklardan birisidir. Mide bölgesinde şişkinlik ya da solunum bozukluğu şeklinde gözlemlenebilen bu rahatsızlıktan korunabilmek için diyet programının üzerinde aşırı beslenmelere izin verilmemeli ve beslenmenin ardından yediklerini sindirmeden hemen yürüyüşe çıkartılmamalıdırlar.
- Kalça displazisi ve kalp hastalıklarına da yatkındırlar.
Doberman Beslenmesi
- Kaliteli kuru mamalar tercih edilmeli, ev yemekleri verilmemelidir.
- Çiğ et verilmesi durumunda köpeğin eti ısırması alışkanlığı kazanması ya da saldırgan tutumlarının artması olasıdır. Ayrıca etin tadını alan bir köpeği kuru mamaya tekrar döndürmek çok zordur. Bu yüzden dobermanlara et verilmesi tavsiye edilmemektedir.
- 6 aylık oluncaya kadar 3 öğün, 6 aylık ile 12 aylık arası günde 2 öğün, 12 aylıktan sonra ise günde tek öğün olarak beslenmelidirler.
- Dobermanın gelişiminin devam ettiği süreçte ağırlığı her hafta kontrol ederek mama gramajları da köpeğin ağırlığına göre her hafta yeniden düzenlenmelidir.
Doberman Eğitimi
Doberman, eğitime en iyi yanıt veren köpek ırklarından birisidir. Otur, yat, gel, bekle gibi komutları kolaylıkla öğrenebilir, sahibi ile birlikte sahibinin yürüme ve koşma hızına uyum sağlayarak ona eşlik edebilir ve sahibi ile birlikte gezerken karşılaşılabilecek iyi ve kötü niyetli iletişimleri hemen sezerek korkusuzca reaksiyon gösterebilirler.
Dobermanlar konusunda yeterince bilgi ve tecrübeniz yoksa profesyonel eğitimcilerden alan koruma eğitimi konusu da destek alınmalı ve köpek sahibi de bu eğitimlere muhakkak katılmalıdır. Bu sayede hem doberman sahibi olma konusunda bilgi sahibi olunmuş olacak, hem de dobermanın sahibinin kim olduğunu bilmesi sağlanmış olacaktır.
Dobermanların tuvalet eğitimi konusunda diğer köpeklerde de olduğu gibi yavru olduğu dönemde kaldığı bölge gazete ile kaplanıp, zaman içerisinde bu gazetelerin sayısını azaltarak kokuya olan hassasiyetleri ile tuvalet eğitimlerini almalarını sağlayabilirsiniz. Bu dönemde zorluk yaşayan doberman sahipleri çiş damlalarından da faydalanabilirler.
Doberman Hakkında Yanlış Bilinenler
- Dobermanların beyinlerinin ilerleyen yaşları ile birlikte büyümesi ya da küçülmesi gibi bütün bilgiler gerçek dışıdır.
- Dobermanların çok sert ve aileler için uygun olmayan köpekler olduğu inanışı da dobermanların sert dış görünüşlerinden kaynaklanmaktadır, dobermanlar çocuklu aileler için bile oldukça uygun ve ailesine düşkün köpeklerdir. Korumacı özellikleri de dikkate alınırsa ve tüy dökme gibi problemleri olmadığı da düşünülecek olursa çocuklu aileler için en uygun köpek ırkı seçimlerinden birisidir.
- Dobermanlar Rottweiler’ın küçüğü değillerdir, ortak genetik faktörler barındırsalar da bu iki ırkın farklı karakteristik ve fiziksel özellikleri vardır.
Doberman Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
S: Doberman apartmanda beslenebilir mi?
Y: Dobermanlar sıcak bahçeli evlerde olmaktan daha mutlu olurlar ama apartman dairesi yeterince büyükse ve günde en az 1 saat dobermana egzersiz yaptırabilecek için uygun bir park ya da bahçesi varsa dobermanlar apartman dairelerinde bakılabilir.
S: Doberman soğuk havaları sever mi? Soğuk ortamda beslenebilmesi mümkün müdür?
Y: Hayır, dobermanlar soğuktan nefret ederler. Özellikle de kış ayları soğuk geçen bir şehirde yaşıyorsanız dobermanların soğuk havalar için pek uygun bir köpek cinsi olmadığını bilmelisiniz.
S: Bahçeli bir evde doberman beslemek istiyorum ama doberman bahçede kulübede mi yatmalı?
Y: Öncelikle doberman sahibinden uzak kalması durumunda mutsuz ve huysuz olacaktır, bahçede bir kulübede sahibini görmeden geceleri ağlaması muhtemeldir. İkincisi, dobermanlar soğuğa dayanıklı olmadıkları için mutlaka sıcak yerlerde barındırılmalıdır, soğuk şehirlerde dışarıda kulübede yatırmak bu yüzden sakıncalıdır. Evin içerisinde yumuşak bir yatak daha uygun bir seçim olacaktır.
S: Doberman aşıları nelerdir?
Y: Dobermanlar da diğer köpekler gibi viral ve bakteriyel hastalıklardan korunmak için aşı takvimlerine uymalıdırlar. İç parazit tedavisinin sona ermesi ile ilk aşıları olan karma (8. gün) ve corona aşıları (15. gün) yapılır. Devamında bronchine, 2. Karma aşısı ve 2. Corona aşısı, 2. Bronchine ve kuduz aşıları, mantar aşısı, tetenoz aşısı, lyme aşısı genellikle uygulanan rutindir. Fiziksel muayene, dışkı muayenesi, iç ve dış parazitlerden koruma tedavisi de veterinerin gerekli gördüğü durumlarda gerçekleştireceği diğer kontrollerdir. Aşı ve kontroller konusunda mutlaka veteriner hekim kontrolünde bir takvim belirlenmeli ve titizlikle takip edilmelidir.
S: Doberman alırken ya da sahiplenirken nelere dikkat edilmelidir?
Y: Mümkünse seceresi belli dobermanlar tercih edilmelidir. Ebeveynlerinin mümkünse 2-3 kuşak sağlık durumları ve kalıtsal bir hastalıkları olup olmadığı sorulmalıdır. Erişkin bir dobermanı sahiplenmek, dobermanın geçmişte neler yaşadığı ve nasıl bir psikolojiye sahip olduğu bilinemeyeceği için güçtür.
S: Doberman için yemek tavsiyesi verebilir misiniz
Y: Dobermanlar ev yemekleri ile ya da evde o gün yenmiş olan yemeklerin artıkları ile beslenmemelidirler. Beslenme için kaliteli ve profesyonel mamalar tercih edilmelidir.
S: Doberman için kulak ve kuyruklarının kesilmesi gerekli midir?
Y: Hayır, kulak ve kuyruk kesimini sağlık için bir gereklilik değildir, bu işlemlerin tek sebebi, doberman sahiplerinin köpeklerinin daha estetik görünmesini istemeleridir. Kulak ve kuyruk kesilmesi işlemi uygulanmış olan dobermanlarda bu işlemin psikolojik etkileri gözlemlenebilmekte ve saldırganlaşma eğilimleri artmaktadır. Doberman severler tarafından da bu işlem tavsiye edilmemektedir. Kulakları kesilmemiş dobermanlar da av köpekleri gibi kulakları sarkık olarak da gayet mutludurlar.
S: Dobermanların tüy yapıları nasıldır?
Y: Dobermanların tüyleri kısa, düz ve diktir.
S: Doberman tuvalet eğitimi nasıldır?
Y: Yavru dobermanlarda tıpkı diğer köpeklerde olduğu için gerekli kaslar gelişinceye kadar tuvalet problemleri gözlemlenebilir. Yetişkin bir dobermanı ise günde iki kere tuvalete çıkartmanız yeterlidir.
Künye
Enerji Düzeyi: Çok yüksek
Egzersiz İhtiyacı: Çok yüksek
Taranma İhtiyacı: Düşük
Oyunculuk: Yüksek
Koruyuculuk: Çok yüksek
Soğuğa Dayanıklılık: Çok düşük
Sıcağa Dayanıklılık: orta
Eğitime Uygunluk: Çok yüksek
Ortalama Ağırlıkları: Dişi dobermanlar için 35 kg, erkek dobermanlar için yaklaşık 40 kg
Ortalama Omuz Yükseklikleri: Dişi dobermanlar için 65 cm, erkek dobermanlar için yaklaşık 70 cm
Yaşam Süresi: 13-14 yıl
Bakım zorluğu: Orta
Renkleri: Siyah, kızıl ve beyaz ve nadiren mavi