Asıl adı Alman bekçi köpeği (Almanca: Deutscher Schäferhund, İngilizce: German Shepherd Dog) olsa da bizde kullanılan yaygın adlandırması ile Alman kurt köpekleri (Alman çoban köpeği ya da Alman kurdu olarak da anılırlar); cesur, güçlü, adaleli, sadık, kendilerinden emin, çok çeşitli görevler için komutları öğrenebilme yeteneğine sahip ve sevdiklerini ölümüne savunma karakter ve özelliklerine sahip bekçi aile köpeklerdir.
İri, akıllı ve güçlü bir ırk oldukları için üretildikleri ilk günden bugüne kadar ciddi görevlerde kullanılmış ve K-9 gibi eğitimlere en uygun köpeklerden birisi olarak görevlerini başarıyla yerine getirmişlerdir. Görev anlamında savaş alanlarına mesaj taşımak, koruma yapmak, narkotik, silah arama, bomba arama, mayın arama gibi görevleri yıllardır başarıyla yerine getirebilmektedirler.
İş (working line alman kurdu) ve şov (show line alman kurdu) köpekleri olarak ikiye ayrılırlar. İş olarak narkotik, arama kurtarma gibi amaçlarla eğitilebilirler ancak iş köpeklerinin evde bakımı zordur. Şov line alman kurtları ise ırk standartlarına görsel olarak uyması gereken ev/aile köpekleridir, daha sosyaldirler. Yarışmaları da vardır ve yarışmanın amacı orijinale fiziken en yakın köpek olabilmektir. Yarışmalar özellikle Almanya’da büyük talep ve ilgi görmektedir.
Alman çoban köpekleri, aslen koyun sürülerini gütme konusunda başarılı köpekler olmaları amacıyla üretilmiş olsalar da zaman içerisinde eğitilebilirlikleri, güçlü yapıları, sadık olmaları ve yüksek zeka kapasiteleri fark edilerek engellilere asistanlık, arama kurtarma, polis köpekleri ve askeri birliklerde görev alan köpekler olarak kullanım tercihleri genişlemiştir. Filmlerde başarıyla rol alan Alman kurtları bile olmuştur. I am Legend, K-9, Reservoir Dogs, Downfall, The Terminator, The Hills Have Eyes gibi filmlerde de Alman kurtlarına rol verilmesi, popüler bir köpek ırkı olmalarına katkı sağlamıştır. Alman kurt köpekleri, bugün tüm dünyada en sık beslenen köpek ırklarından birisidir.
Alman Kurt Köpeğinin Tarihi
19. yüzyılın başlarında kuzeybatı Avrupa’da koyunları gütmek ve bekçilik yapmak amacıyla kullanılan köpekler kısaca bekçi köpeği olarak anılıyorlardı ancak Belçika, Hollanda ve Almanya’daki türleri birbirlerine benzerlikler gösterseler de birbirlerinden farklıydı. 1800’li yıllarda çapraz eşleşmeler neticesinde köpek ırklarının çeşitliliğinin çok artmış olması, 1850’li yıllarda köpek ırkı türlerinin standardize edilmesi çalışmalarına sebep olmuştur.
Dönemin ihtiyaçları göz önüne alındığında koyunlara bekçilik yapabilecek ve dışarıdan gelebilecek yırtıcı saldırılarından koruyabilecek bir köpek ırkı olmak için hızlı, güçlü, zeki ve koku alma becerisi güçlü bir köpek elde edilmesi isteniyordu. Sonuç olarak 1891 yılında Almanya’da Phylax Topluluğu (Phylax Society) standart bir Alman köpek ırkı oluşturmak amacıyla kuruldu ancak topluluktaki kararsızlıktan ve iç çatışmalardan dolayı 1894 yılında dağıldı. Bu çatışmalarda üyelerden bazıları geliştirilecek köpek genetiğinin sadece iş amaçlı olması gerektiğini savunurken diğer taraftan başka bir grup ise görünüm olarak da bu köpeğin sağlaması gereken görsel standartlar olması gerektiği görüşündeydi. Sonuç olarak bu topluluk başarısız olmuş olsa da, insanlara köpek ırklarını bağımsız bir şekilde standartlaştırmaya devam etmeleri için ilham vermiştir.
Bugün bildiğimiz Alman Çoban Köpeği'nin (halk arasında Alman Kurdu olarak da adlandırılır) ortaya çıkma serüveni 1899 yılında Max Von Stephanitz (30 Aralık 1864 - 22 Nisan 1936) isimli Berlin Veteriner Koleji öğrencisi ile başlamaktadır. Eski bir süvari olan Max von Stephanitz, ordudan ayrıldıktan sonra veterinerlik okumaya karar vermiştir. Veterinerlik tahsili boyunca hayvanların eğitilmesi, üretilmesi ve bakımı alanlarında araştırmalar yapmıştır. O dönem Almanya’da büyük baş ve küçük baş sürüleri idare edebilecek bir çoban köpeğinin üretilmesi çalışmaları Alman hükümeti tarafından da destekleniyordu. Von Stephanitz yaptığı çalışmalar ve edindiği tecrübeler neticesinde bu köpeğin sürüleri kontrol etmek ve bekçilik yapmaya ek olarak zeki, iyi huylu, eğitilebilir ve itaatkar bir köpek de olması gerektiğini düşündü. Von Stephanitz aynı zamanda Phylax Topluluğu’nun da eski üyelerinden birisiydi ve topluluk zamanlarında köpeklerin iş amaçlı kullanılmaları gerekliliği fikrinin savunucularından biriydi. Almanya'nın yerli çoban köpeklerinin zeki, güçlü ve becerikli yapılarına hayrandı, ancak onu mükemmel iş köpeği olarak tatmin eden tek bir ırk bulamamıştı.
Von Stephanitz, 1899 yılında katıldığı bir köpek gösterisinde Hektor Linksrhein isimli bir köpek gördü. Bu köpek, Von Stephanitz’in mükemmel iş köpeği tanımlamasındaki bütün kriterleri sağlamaktaydı. Hem güçlüydü, hem sadıktı, hem zekiydi, hem de görsel olarak görenleri kendine hayran bırakıyordu. Köpeği satın aldı ve adını da Horand Von Grafrath olarak değiştirdi. Aynı yıl Alman Çoban Köpeği Derneği’ni (Society for the German Shepherd Dog) kurdu ve Horand von Grafrath’ı da bu derneğe kayıtlı ilk köpek olarak yazdırdı. Irkta aranan tüm özellikleri kazandırabilmek için Horand Von Grafrath ilerleyen yıllarda çeşitli eşleştirmeler ile çok sayıda çalışmada kullanılmıştır ve 84 köpeğin babası olarak Alman kurt köpeklerinin atası olarak kabul edilmektedir.
Bu köpek ırkı, 1. Dünya savaşından 1977 yılına kadar İngiltere’de Alsatian olarak anılmıştır, sonradan adı İngiltere’de de Alman çoban köpeği olarak değişmiştir.
Alman kurtlarının genetikleri konusunda dişi çoban köpeklerinin vahşi kurtlarla çiftleşmesi sonucu ortaya çıktıkları teorileri de olsa da bu iddialar hiçbir zaman kanıtlanamamıştır. 2018 yılında yayımlanan “Bugünkü İtalyan köpek nüfusunun yerli cins evrimi için birçok model ortaya koymasına ilişkin çalışmaları” (Studies of modern Italian dog populations reveal multiple patterns for domestic breed evolution) isimli genetik çalışmada 1859 yılından hemen önce, o dönem çok yaygın bir köpek cinsi olan Fransız Berger Picard türü köpek ile beş İtalyan köpek ırkının Alman çoban köpeği ırkının ortaya çıkmasında rol oynadığı ortaya konmuştur.
Alman Kurtlarının Fiziksel Özellikleri Nelerdir?
Alman kurtları, anatomik olarak beli eğimli bir köpek ırkıdır. Bu eğim, duruşu ile Alman kurt köpeklerini diğer köpek türlerinden farklılaştırmaktadır.
Çoğu alman kurdu sarıya yakın taba rengi ile siyah renklerde ya da kırmızı ve siyah renklerde olurlar. Nadir olarak komple siyah ya da komple beyaz renklerdeki alman kurtları da nadir de olsa vardır.
Orta uzunlukta çift katlı tüy yapısı ile çevrelenmiştir ve bu tüy yapısı sayesinde yağmur ve kara karşı oldukça dayanıklıdır. Tüylerinin altındaki katman sayesinde soğuğa karşı dayanıklı köpeklerdir. Kışın soğuğa tolerans gösterebilseler de yazın aşırı sıcaktan korunmaları gerekir. Kuyrukları da uzun ve tüylüdür.
Kafa bölgelerinde alınları kubbe şeklindedir ve uzun bir burun yapıları vardır. Geniş kulakları dik ve önde diğer kulağa paralel duracak şekildedir. Güçlü bir çeneye sahiptirler ve yetişkin alman kurtlarında 42 diş bulunur. Badem şeklinde koyu renkli gözleri vardır.
7 ila 10 ay arasında ergenliğe erişirler. Yılda iki kez kızışırlar ve kızışmaları 30 gün kadar sürer.
Gebelik süreleri ortalama 64 gün kadardır ancak 58 ila 70 gün arası değişebilir.
Alman Kurtlarının Karakteristik Özellikleri Nelerdir?
Alman kurtları sahiplerine karşı çok ilgili, itaatkar ve sadıktırlar. Koruyuculuk ve bekçilik karakterleri çok baskın köpeklerdir, bu yüzden etrafta yabancı insanlar varken sürekli tetikte ve şüpheci tavırlarla beklerler. Evdeki diğer hayvanlarla dostça geçinebilirler ancak kendinden başka köpekler ile beraberken dominant olan karakterleri ortaya çıkar ve tanışma aşamasında agresif olabilirler. Bebeklik döneminde kendinden başka köpekler ile sosyalleştirilmiş olan alman kurtlarında bu agresiflik daha az gözlemlenir. Ancak belirli bir yaşın üzerindeyken sahiplenilmiş olan alman kurtları eğer sosyalleştirilmedilerse daha sert karakterlerde olabilirler.
Doberman ırkı köpeklerde olduğu gibi sert bir görünüme sahip olsalar da karakter olarak vahşi köpekler değillerdir. Ancak asosyal alman kurtlarında zaman zaman saldırganlık örnekleri gözlemlenebilir.
Akıllı ve zeki olmaları sayesinde hem kolaylıkla yeni şeyler öğrenebilirler hem de bir kere öğrendiklerini daha az tekrarla akıllarında tutarak uygulamaya devam edebilirler. Eğitilmeye oldukça istekli köpeklerdir ve verilecek görevleri de oldukça büyük bir istekle yerine getirilirler, takım oyuncusu olduklarını hissetmek ve fayda sağladıklarını bilmek isterler.
Yetişkin de olsa yavru da olsa alman kurtları, çocuklarla birlikte zaman geçirebilmeleri konusunda çok uyumlu ve zararsız köpeklerdir. İçgüdüsel olarak çocukları yetişkinlerden farklı olarak algılamaları ve çevreden gelebilecek tehlikelerden korumaları da diğer olumlu yanlarıdır. Yine de büyük sayılabilecek gövdelerinden dolayı oynarken yanlışlıkla çarpma gibi tehlikelere karşı önlem almak gereklidir.
Alman Kurt Köpeklerinin Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Alman kurtlarının bakımlarının en zor kısmı tüy yapılarından kaynaklanmaktadır. Haftada bir ya da iki kez tüylerinin taranması ve ölü tüylerinden arınması sağlanmalıdır. Golden retriever cinsi köpeklerde olduğu gibi yılda iki kere tüy dökme sıklıkları artış gösterir (tüy dökme dönemleri) ve bu dönemlerde tarama sıklıkları artırılmalıdır.
Banyo konusunda alman kurtlarının sık yıkanmaya ihtiyacı yoktur, ancak uzun tüyleri koku yaparak ev sakinlerini rahatsız edebilir.
Ayak tırnakları, düzenli egzersizler neticesinde doğal yollardan aşınabilir, bu normaldir. Ancak ayak tırnakları aşınmamışsa ayda bir kere kesilmelidir yoksa yürüyüş bozukluklarına ya da ağrıya neden olabilirler.
Alman kurt köpeklerini sahiplenmeye karar vermeden önce anlaşılması gereken en önemli konu ise bir alman kurdu için sahibinin hayatın merkezinde olmasıdır. Sahibi bir alman kurdu için en önemli şey değil, tek önemli şeydir. Bu yüzden köpeğine ayıracak zamanı ya da gezdirecek enerjisi olmayan birinin alman kurdu sahiplenmemesi önerilir. Evde yalnız kalmaya da çok elverişli bir köpek değildir ve sürekli sahibini yanında görmek ister.
Enerji seviyesi çok yüksek bir köpek olmasa da yine de fiziksel ve mental sağlığını koruyabilmesi için düzenli olarak yürüyüş ve koşu gibi egzersizlerle yorulmalı ve bu sayede formda kalması sağlanmalıdır.
Alman kurtları için kaliteli mama kullanmak şarttır, örnek mama markaları için makalenin sonunda yazdığım markaları inceleyebilirsiniz.
Alman Çoban Köpeklerinin Sağlığı
Alman kurtlarının en hassas noktaları kalça çıkığı, midesi, kulakları, gözleri ve sindirim sistemleridir.
Kalça Displazisi (kalça çıkığı) en sık görülen rahatsızlıktır. Genellikle erken yaşlarda arka ayaklarda hafif topallama belirtisi ile kendisini göstermeye başlar ancak ön belirti olmadan ortaya çıkan örnekleri de gözlemlenmiştir. Köpeklerde kalça çıkığı kalıtsal olarak ebeveynlerinden geçen bir hastalık olsa da düşerek yaralanma ya da aşırı egzersiz gibi durumlarda da ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlık köpeğin yaşının ilerlemesi ile birlikte şiddetini artırmaktadır. Ameliyat ile düzeltilse bile köpeğin tam performans ile sağlığına kavuşması çok zordur.
Hatalı beslenmeden kaynaklı olarak mide dönmesi ve sindirim sistemi hastalıkları da gözlemlenmektedir. Alman kurtlarının sindirim sistemleri kısadır ve hassas bir yapıları vardır. Bu yüzden kaliteli mamalar kullanılmasına ve ev yemeklerinin verilmemesine itina edilmelidir. Günde iki kere mamalarının verilmesi yeterlidir. Mamalarına ek olarak sürekli ulaşabilecekleri bir yerde sağlıklı ve taze suları sürekli bulunmalıdır. Arada haşlanmış yumurta verilebilir, bu enerjilerini artırmalarını sağlamaktadır. Eğitim ve oyun aktiviteleri de yemekten hemen sonra değil, tercihen bir saat kadar sonra yapılmalıdır. Mide dönmesine karşı alınabilecek önlemler temel olarak bunlardır.
Kulak düşüklüğü durumu da alman kurtlarında gözlemlenen ve istenmeyen bir durumdur. Çoğunlukla kalıtsal olarak aktarılır.
Alman kurt köpeklerine ilişkin diğer yaygın hastalıklar ise katarakt göz bozukluğu, gündüz körlüğü (hemeralopia), tiroid hormonları hastalıkları (hipotiroidizm), kalp kası bozuklukları (kardiyomiyopati), tümör (hemanjiyosarkom), kemik rahatsızlığı (panosteitis) olarak sıralanabilir.
Alman Kurtlarının Beslenmesi
Alman kurtları, yaşlarına uygun kaliteli mamalarla beslenmelidir ve bu mamaların tüm besleyici öğeleri içerdiğinden emin olunmalıdır. Ailenin yediği yemeğin artıkları verilmemelidir ve bu sindirim sistemleri için dikkat edilmesi gereken önemli bir durumdur.
Sadece eğitim sırasında kullanmak amacıyla köpekler için üretilmiş ödül mamaları ve bisküviler kullanılabilir.
Alman Kurdu Eğitimi
Alman kurt köpekleri, dünyanın en zeki ve eğitilebilir köpeklerinden birisidir. Bunun yanı sıra öğrenmeye ve iş yapmaya hevesli olmaları da eğitilebilir olmalarını kolaylaştıran diğer etkenlerdir. Beyin kapasitesi olarak yüksek potansiyele sahip oldukları için onları mental olarak meşgul etmek de faydalıdır.
Profesyonel bir eğitim alan kurt köpekleri, keskin koku alma özellikleri ile birlikte polis köpekleri olarak değerlendirilebilirler. Ev köpekleri ise sahipleri ile birlikte eğitime tabi tutulurlarsa sonuçlar daha olumlu olacaktır. Böylece aynı dili konuşmuş ve birbirlerini daha iyi anlamaları sağlanmış olur.
Temel itaat gibi eğitimler verilmeden önce köpeğin eğitmeni ile iyi anlaşmaları sağlanmalıdır. Sonrasında ailedeki hiyerarşik konumunu ve beden dilini öğrenmesi sağlanır. Sonrasında temel itaat eğitimi komutları köpeğe öğretilerek gündelik yaşamda bu komutlara uymasına devam etmesi sağlanır.
Alman kurtları ceza sistemleri ile eğitilmeye karakter pek uygun köpekler değillerdir, inatlaşma durumunda saldırganlaşabilirler. Bunun yerine başarıya ödül sunularak eğitimlerin verilmesi durumunda çok olumlu geri dönüşler alınacaktır.
Alman Kurtları Hakkında Yanlış Bilinenler
Makale boyunca Alman kurdu olarak ifade edilmiş olsa da, bu köpeğin gerçek ismi Alman çoban köpeği’dir. Yapısal olarak kurt köpeğine benzediği için Türkiye’de Alman kurdu olarak söylenilegelmektedir. Yine de yaygın nitelendirme açısından makale boyunca Alman kurdu olarak belirtilmeye devam edecektir.
Alman kurtları çok sert görünen canlılar olsa da oldukça sevecen ve akıllı köpeklerdir. Sadece sahiplerini koruma gereksinimi hissettiklerinde sert hareketler sergileyebilirler. Bunu haricinde eğer kötü bir eğitim almadılarsa oldukça sevimli ve dost canlılardır. Saldırgan bir tutum sergilemediğiniz sürece tanımadığınız bir alman kurt köpeğini sevmenizde de bir mahsur yoktur.
Alman Çoban Köpekleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
S: Alman Çoban Köpeğine apartmanda beslenebilir mi?
Y: Alman kurtları koruma iç güdüsü fazla gelişmiş köpekler oldukları için her türlü sese karşı çok dikkatlidirler. Örneğin apartman merdivenlerinden inen ya da çıkan birisinin ayak seslerini kişi daha çok uzaklardayken duyabilir ve havlayarak tepki gösterebilirler. Benzer şekilde sadece sizin kapınızın değil, komşularınızın da kapılarının çalınması demek yine köpeğiniz için alarm moduna geçmek anlamına gelmektedir. Bu havlamalar apartman sakinlerini rahatsız edeceği için anlaşmazlık çıkabilir.
S: Alman Kurt Köpeği soğuk havaları sever mi? Soğuk ortamda beslenebilmesi mümkün müdür?
Y: Tüy yapıları sayesinde soğuk havalara karşı dayanıklılıkları yüksektir ancak sıcak havalara karşı da yine tüylü derileri yüzünden çok toleransları yoktur.
S: Bahçeli bir evde Alman Kurt Köpeği beslemek istiyorum ama bahçede kulübede mi yatmalı?
Y: Alman kurtları, karakterleri gereği aile aktivitelerinde görevlendirilmek ve fayda sağlamak isterler. Bu sebeple sahibine yakın olmak isteyeceklerdir. Ancak evin içerisinde koku yapacakları için evin giriş katında kapıya yakın kısmen serin alanlarda kalmaları daha uygundur.
S: Alman Kurt Köpeğinin aşıları nelerdir?
Y: Köpeklerin standart aşı takvimlerini alman çoban köpekleri için de uygulayabilirsiniz.
S: Alman Kurt Köpeği alırken ya da sahiplenirken nelere dikkat edilmelidir?
Y: Alman kurtlarında kalıtsal olan hastalıklardan bahsetmiştik. Bu sebeple bir alman kurdu sahiplenmeden önce ebeveynleri hakkında bilgi edinmenizde fayda var. Ancak ebeveynleri hakkında bilgi sahibi olunamıyorsa eski sahibinden ya da barınağından bilgi isteyin.
Deri hastalıkları, parazit kontrolü gibi denetlemeleri kendi gözünüzle yapmaya çalışın. Aşılarını olduğundan emin olmak için aşı karnesini isteyin. Son olarak da veteriner hekime giderek sağlık durumu konusunda bilgi almayı unutmayın.
S: Alman Kurt Köpeği için mama tavsiyesi verebilir misiniz
Y: Yaşına uygun kaliteli kuru mamalar arasından seçim yapabilirsiniz. Marka olarak Acana, N&D, Orijen, Wildfield, Brit Care gibi markaları tercih edebilirsiniz.
S: Alman Kurt Köpeğinin tüy yapısı nasıldır?
Y: Orta uzunlukta iki katman halinde tüyleri vardır ve yılda iki kere tüy dökerler.
S: Alman Kurt Köpeğinin tuvalet eğitimi nasıldır?
Y: Standart tuvalet eğitimi sürecini alman kurtları için de uygulayabilirsiniz.
Künye
Enerji Düzeyi: Yüksek
Egzersiz İhtiyacı: Yüksek
Taranma İhtiyacı: Orta
Oyunculuk: Orta
Koruyuculuk: Çok yüksek
Soğuğa Dayanıklılık: Yüksek
Sıcağa Dayanıklılık: Orta-Yüksek
Eğitime Uygunluk: Çok yüksek
Ortalama Ağırlıkları: Dişiler için 25 kg – 30 kg arası, erkekler için ise 35 kg - 40 kg arası
Ortalama Omuz Yükseklikleri: Dişiler için 55 cm - 60 cm arası, erkekler için ise 60-65 cm arası
Yaşam Süresi: Ortalama 10-13 yıl arası
Bakım zorluğu: Orta
Renkleri: Yaygın olarak sarıya yakın taba rengi ile siyah ya da kırmızı siyah