Günümüzde şirket yöneticileri rekabet ortamında strateji belirlemek, şirket verimliliğini en üst düzeye getirmek, ihtiyacı olan bilgilere anında ulaşabilmeleri için Karar Destek Sistemlerine ihtiyaç duyarlar. Yöneticilerin daha önce karşılaştıkları sorunlar daha çok bilgi toplamak ile ilgiliyken günümüzde bu sorun, daha çok verilerden anlamlı sonuçlar çıkarılması alanına kaymıştır. Bu bilgi de bize gösterir ki; veri toplama araçları günümüze kadar gelişme gösterirken, analiz araçları aynı oranda gelişememiştir. Artan veri miktarı ile verileri anlamak daha da zorlaşmıştır ve bunları anlamak için daha karmaşık sistemlerin gereksinimi ortaya çıkmıştır. İşte bu noktada karar destek sistemleri devreye girerek, organizasyonların veya kurumların iç ya da dış kaynaklarındaki verilere son kullanıcıların rahatlıkla ulaşmasını sağlar ve organizasyonlara kararların zamanında alınmasına yardımcı olarak verimliliği arttırır.
İş Zekası
İş zekası, ham verilerin analiz edilmesi ve çıkan sonuçlarla belirli hedeflere yönelik strateji ve politikaların oluşturulması, ayrıca bu süreçlerin raporlanmasını ve yönetilmesini kapsayan bir uygulamalar bütünüdür. İş zekasını sadece analiz araçları olarak görmek doğru değildir.
İş zekasında kullanılan teknolojiler aşağıda tanıtılmıştır.
OLTP ve OLAP
İş zekası alanında kullanılan uygulamalar temel olarak OLTP ve OLAP olarak ikiye ayrılır. İki kavram arasındaki en temel fark ise OLTP uygulamaları genel amaç olarak veri toplarken, OLAP uygulamaları ise OLTP uygulamaları tarafından toplanan verileri analiz ederler. OLTP sistemleri en kısa zamanda en fazla işlemi kayıt altına alacak şekilde optimize edilmişlerdir. Topladıkları verileri OLAP sistemlerine gönderirler. OLAP sistemleri ise mevcut bütün verileri en hızlı şekilde analiz edilmesi ve raporlanmasını sağlayacak şekilde tasarlanmaktadır. Bu sistemlerin yapısal farklılıklarını gösterir.
Veri Marketi
Veri marketi, temel olarak veri ambarının belli bir konuya özel olanı ve departman bazında bir depolama birimi olarak adlandırılır. Yalnızca tek bir OLAP sunucusu veri marketi olabilir. Veri marketleri bir araya gelerek veri ambarlarını oluştururlar.
Gösterge Ekranları ve Skor Kartları
Gösterge ekranları özet veriyi görüntülemek için kullanılan ara yüzlerdir. Genellikle web tabanlı uygulamalar olarak programlarınlar. Gösterge ekranlarının grup ve kişi bazlı olanlarına ise skor kartları denilir.
Veri Ambarı
Bir veri ambarı, ilgili veriyi kolay, hızlı ve doğru biçimde analiz etmek için gerekli işlemleri gerçekleştiren ilişkisel bir veri tabanıdır. Farklı tipteki veri kaynaklarını ortak bir yerde toplayarak veriyi tutarlı hale getirirler. OLAP ve ETL sistemleri barındırırlar. Veri toplanması ve analizini gerçekleştiren veri madenciliği uygulamalarını kullanıcılara sunarlar. Veri ambarları değişken değildirler. Bunun anlamı veri ambarının kullanılış anlamının verilerin analizine odaklanmasıdır. Veri ambarları giren verinin artmasıyla kullanıcılara daha isabetli analiz kabiliyeti tanır.
Karar Destek Sisteminin Geliştirilmesi
Yapılan çalışmada Oracle 10g Database 10.1.0 sürümünde bulunan “Sales History” veri tabanı kullanılarak daha önceden toplanan satış verileri sorgu yapılabilmesi için bir araya getirilmiş ve sonuçların karar verici tarafından değerlendirebilmesi için optimize edilmiştir. Bu aşamadan sonra uygulama geliştirmek için Oracle Business Intelligence Enterprise Edition 10.1.3.2 kullanılmıştır. Bundan sonraki standart işlemler şu şekilde olmuştur. Hangi veri tabanını kullanıyorsak, o veri tabanındaki veriler Oracle BI yazılımına tanıtılmıştır. Daha sonra tablolar arası fiziksel ilişkileri belirlemek suretiyle fiziksel katman oluşturulur ve son olarak da iş modeli ve yapılar oluşturulmuştur. Sonraki aşamada sunum katmanında kullanıcı için karar destek sistemi oluşturulur ve tablolar arasındaki tutarlılık test edildikten sonra artık sorgular bu sistem üzerinde gerçekleştirilebilir. Kullanılan Oracle BI yazılımının web tabanlı arayüzü sayesinde sonuçlar kullanıcılar için farklı görsel öğeler ile desteklenir. Bu da kullanıcıların analiz yeteneklerini geliştirmesine katkı sağlar.
Sonuç
Organizasyon veya kurumlar, verimliliklerini arttırmak için karar destek sistemlerini ve dolayısıyla da iş zekası uygulamalarını kullanmalıdırlar. İş zekası uygulamalarının kullanılmasıyla, kullanıcılar analiz yeteneklerini geliştirerek daha verimi karar verebilirler. Organizasyonların verimliliklerini arttırabilmesinde karar destek sistemlerinin ne kadar önemli olduğunu, elde edilen sonuçlarda hataların asgari düzeyde olmasa bağlayarak söyleyebiliriz.