Giffen paradoksu, mikro ekonomideki arz ve talep kurallarını yerle bir eden bir anomali olduğu için hep ilgimi çekmiştir ve sitede de daha önce bu paradoks hakkında hiç bilgi verildiğini görmediğim için Giffen paradoksunun tanımı ve mantığı konusunda kısa bir yazı paylaşmak istedim.
Giffen paradoksuna göre Giffen mallarının (Giffen goods, birazdan neler olduğundan da bahsedeceğim) fiyatları yükseldikçe tüketimlerinin azalması gerekirken yükselmesi; fiyatlarının düşmesi durumunda da tüketimlerinin azalması gibi ilginç bir durum sunmaktadır. Arz ve talep eğrileri bunun tam tersi olması gerekirken Giffen mallarında böyle bir anomali var. Bu anomaliyi anlamak için Giffen mallarının neler olduğuna bakalım.
Giffen malları, ekonomide inferior goods (düşük mal) olarak tanımladığımız ürünlerden temel ihtiyaç malzemesi olan ve ikamesi olmayanlardır gibi düşünebiliriz. Örneğin ekmek buna örnektir, İrlanda'da buhran zamanında halkın patatesle beslenmiş olduğu düşünülürse bu şartlarda patates de Giffen mallarına örnek olarak verilebilir. Bu noktada her Giffen malının bir düşük mal olduğunu, ancak her düşük malın bir Giffen malı olmadığını anlamalıyız. Giffen malları ikamesizdir ve tüketimleri de kişilerin bütçelerinde önemli bir yer tutmalıdır.
Gelelim Giffen paradoksunun nasıl işlediğine. Kişiler (örneğin) beslenme ihtiyaçları için belli bir bütçe ayırabilmektedirler. Bu bütçeleri ile belirli bir miktar ekmek almakta, artan miktarı ile de daha pahalı ve sevdikleri yemekleri (örneğin et) yiyebilmektedirler. Ancak ekmek fiyatlarının yükselmesi, diğer yemeklere ayırabilecekleri bütçeleri kıstığı için sonuç olarak kişiler daha fazla ekmek yiyerek doymak durumunda kalmaktadırlar ve ekmek fiyatlarının artması durumunda ekmek tüketimleri de artmaktadır. Benzer şekilde ekmek fiyatlarının düşmesi neticesinde de bir miktar tasarruf etmekte ve bu tasarrufları ile daha fazla et satın alabildikleri için ekmek tüketimlerini azaltmaktadırlar.
Sitede daha önce paylaştığım yazılardan bazıları için;
bkz: Bono Nedir?
bkz: Tahvil Nedir?
bkz: Eurobond Nedir?
bkz: Kar Realizasyonu Nedir?
bkz: Havale Nedir ve Nasıl Yapılır?
bkz: EFT Nedir ve Nasıl Yapılır?