1990'lı yıllardaki ve 2000'lerin başlarındaki telefon modelleri ile bütün sektörü domine eden Nokia firması 2010'lu yıllarda bu sektör liderliğini başka firmalara kaptırarak yavaş yavaş gözden kayboldu ve sonunda bunca yıllık başarılarına rağmen iflas etmeyi başardı, peki ama nasıl?
Eğer milat olarak almamız gereken bir yıl varsa, bu yıl ilk orijinal IPhone'un tanıtıldığı ve piyasaya sürüldüğü 2007 yılıdır desek sanırım kimse bunun aksini iddia etmez. Akıllı telefonların, internetin de gücünü arkasına alarak telefondan e-maillere bakabilme ya da bir tarayıcıdan bir internet sitesini görüntüleyebilme gibi özellikleri yeni sunmaya başladığı zamanlardan bahsediyoruz. Söz konusu yıllarda, Nokia Symbian işletim sistemi ile o dönemdeki akıllı telefonlarını satmaya çalışırken Apple firmasının iPhone'larını IOS işletim sistemi ile piyasaya çıkartmaları sektörel olarak çok büyük bir devrimdi. Devrimsel olarak nitelendirilebilecek bir diğer gelişme de, iPhone ile başlayan bu yeni nesil akıllı telefonların tuşlu değil, dokunmatik olmasıydı. Dolayısıyla insanlar artık donanımın bir parçası olan ve zaman içerisinde üzerindeki yazılar ya da plastikleri aşınan tuşlardan kurtulup, donanımın da yazılımın bir parçası olduğu (uygulamaya göre klavye otomatik olarak belriyor, örneğin sadece sayısal şifre yazılacaksa sadece kocaman sayılar çıkıyor gibi) bu yeni teknolojiyi gördüklerinde artık onlara eski tuşlu telefonları (en azından aynı fiyatlara) satma imkanı kalmamıştı. Nokia'nın da 8xxx gibi üst düzey telefonlarını o dönemlerde iş insanlarına ya da yöneticilere yönelik olarak piyasaya sürdüklerini ve çok yüksek rakamlara sattıklarını hatırlamak gerek. Fiziksel klavye ve sürekli kaybolan bir kalem (stylus) olmadan yazı yazılabilecek iPhone gibi bir teknoloji, bir anda herkesin istediği ürüne dönüşmüştü.
Nokia kendi teknolojileri ve kadrosu ile iOS'a rakip olabilecek bir işletim sistemi çıkartmayı deneseydi bu yıllarını alabilirdi, bunun yerine Android gibi alternatif bir işletim sistemini ise Samsung gibi üreticilerin kullanmasından dolayı tercih etmemeleri muhtemelen de sonlarını hızlandırmış oldu. Kısa bir süre Linux işletim sistemi ile denemeler yapmış olsa da ilerleyen zamanlarda, tam da kendisi gibi popüler mobil teknolojilerde istediğini bulamamış olan bir diğer firma olan Microsoft ile anlaşma yoıluna gittiler. Masaüstü bilgisayar kullanıcıları tarafından dünyada en çok kullanılmakta olan Windows işletim sistemi, bana sorarsanız o dönem için yapılan çok doğru bir hamleydi. Eğer masaüstü Windows kullanıcıları, masaüstü deneyimlerinin bir parçası olarak Nokia akıllı telefonlarını kullanabilirlerse bu kendileri için yepyeni bir pazar payı demekti, diğer taraftan da Microsoft için uzun yıllar sektör lideri olarak kalmış ve sevilen bir firma olarak hatırlanan Nokia firması ile cep telefonları işletim sistemleri arasında yaygınlaşma fırsatı sunma açısından çok mantıklı bir birliktelikti. Dünyanın en büyük yazılım firması ile birlikte iyi bir kamera, modern bir tasarım, bol sermayeli bir reklam pazarlama süreci, kulağa her şey çok güzel geliyordu. Ama fark edemedikleri en büyük şey, artık akıllı telefonların üçüncü parti uygulama destekleri ile talep görüyor olmaları idi ve uygulama geliştiricileri de hem masaüstü hem de mobil Windows işletim sistemleri için uygulama geliştirme konusunda hiç de istekli değillerdi.
Nokia 2013 yılında Microsoft'a 7.6 milyar dolara satıldı ve faaliyetlerine son verildi, bugün ise sadece isim hakları üzerinden varlığını devam ettiriyor. Sektörel gelişmelere ve değişimlere ayak uyduramamanın bedellerini anlamak ve daha çabuk uyum sağlamayı öğrenebilmek adına bence ders çıkartılması gereken tarihsel bir olay olması açısında burada paylaşmak istedim.