Pozitif farklılık denince aklımıza sadece pozitif ayrımcılık gelirdi ama son dönemlerde ekonomi haberlerini takip edenlerin sürekli kulak misafiri oldukları pozitif ayrışma tabiri sık kullanılır oldu.
Mesela diyorlar ki BIST endeksi diğer ülkelerin endeksleri içinde pozitif ayrıştı. Tüm dünya ekonomilerinin değer kaybettiği bir günde bile pozitif ayrışma mümkün olabildiğine göre bu durum nasıl olabilir?
Pozitif Ayrışma Ne Demek?
Pozitif ayrışma, bir ekonomik göstergenin (hisse senetleri, endeks, parite gibi) belirli bir dönem içerisinde (bir gün ya da bir ay/öeyrek/yıl gibi) kendisine eşdeğer ekonomiler ile kıyaslandığında daha fazla değer kazanması anlamına gelmektedir. Örneğin tüm endekslerin düşüş gösterdiği ya da tüm dünya para birimlerinin dolar karşısında değer kaybettiği bir günde BIST ya da dolar daha az değer kaybettiyse bu da pozitif ayrışma oluyor. Endeks değerlerinin tüm dünyada arttığı bir günde tüm endekslerden daha fazla değer kazanan endeks de pozitif ayrışmış oluyor. Ama örneğin TL dolara karşı değer kazandığı bir günde diğer para birimleri dolara karşı o gün daha fazla değer kazanmışlarsa bu sefer negatif ayrışma oluyor.
Negatif Ayrışma Ne Demek?
Negatif ayrışma, pozitif ayrışmanın tam tersi. Bir ekonomik gösterge, değer kazansın ya da kaybetsin, aynı dönem içerisinde karşılığı olan emsal bir ekonomiye kıyasla daha az değer kazandıysa ya da daha fazla değer kaybettiyse buna da negatif ayrışma adı verilyor.
Sonuç olarak pozitif ayrışmanın karşılaştırmalı olarak her zaman olumlu; negatif ayrışmanın da olumsuz olduğunu söyleyebiliriz. Ancak sürekli düşen bir ekonominin sırf diğer ekonomilerden daha az düüş gösteriyor olması pozitif ayrışma olarak tanımlansa da olumlu bir sonucu olmayacağı da açıktır. Örneğin pandemi dönemini en az zararla atlatmış ülke olmak pozitif bir ayrışmadır ama yine de ekonomik olarak herkese yansıması olumsuz olacaktır.