Sanal makine, fiziksel bir donanıma ihtiyaç duymadan bilgisayarın donanımsal kaynaklarını kullanarak bilgisayarın işletim sistemi içerisinde üretilen sanal bir cihazdır. Bu klasik tanımın çok anlaşılır olmadığını bildiğim için sanal makinelere hepimizin kullanmakta olduğu işletim sistemleri üzerinden örnek vererek anlatmak istiyorum. Bugün (neredeyse) her bilgisayar kullanıcısı PC ya da Mac türünde bir bilgisayar kullanmakta ve işletim sistemi olarak da Windows, Mac OS ya da Linux işletim sistemlerinden birisini kullanmaktadır. Her ne kadar sıralama açısından en çok kullanılan işletim sistemi Windows, daha sonra Mac OS ve daha sonra da Linux dağıtımları gelse de sanal makine kullanımı konusunda bizim için önemli olan bu değil. Sonuç olarak bilgisayar kullanıcılarının %99'undan fazlasının bu üç işletim sisteminden birisini kullandığını biliyoruz. Peki bir bilgisayarda iki farklı işletim sistemini aynı anda çalıştırmak isteseydik ne yapacaktık?
Her bilgisayarda donanımsal olarak şu parçalar bulunmaktadır: işlemci, hard disk, bellek, anakart.. Bilgisayarımızda kullandığımız işletim sistemini çalıştırabilmeyi sağlayan bu parçalara da genel olarak donanım adı verilir. Bilgisayarımıza kuracağımız her işletim sistemi de çalışabilmek için bu donanımlara ihtiyaç duyarlar. Fiziksel makinemizde (bilgisayar) kurduğumuz işletim sistemi içinde bu donanımları paylaştırarak açıp kapatabileceğimiz makinelere ise sanal makine (virtual device) adı verilir. Böylece donanımın verimlilik yönetimi de daha etkin bir şekilde yönetilebilmiş olur. Örneğin windows işletim sistemi kullanırken linux işletim sistemine sahip bir sanal makine kurabilir ve donanımsal kaynaklarımızın bir kısmını bu sanal makineye transfer edebiliriz. Sanal makineyi kapattığımızda da bu donanımsal kaynaklar tekrar ana işletim sistemine iade edilir.
Sanal makinelerin en sık yararlanılan özelliklerinden birisi ise, yapılmak istenen kurulum denemelerinde herhangi bir riske maruz kalmadan bu işlemleri güvenli olarak yapabilmeyi sağlamaktır. Sanal makinelerde işletim sisteminni göçmesi, virüs bulaşması ya da dosya silmek gibi olası sorunlar ana işletim sistemini etkilemeyeceği için riskli çalışmalarda izole bir çalışma alanı sağlamış olur. Sanal makimelerde oluşabilecek sorunlar ana makineyi ve işletim sistemini etkilemezler.
Sanal makinelerin belirli anlardaki donanımsal ve yazılımsal durumlarını kaydetmek için snapshot özelliği kullanılmaktadır. Bu sayede her seferinde sıfırdan yeni bir sanal makine yaratmak yerine mevcut sanal makinenin istenilen durumuna geri dönmesi tek bir tuş basımı ile mümkün olabilmektedir.
Sanal makine kurabilmek için öncelikle bir işletim sistemine ihtiyaç vardır. Kullanmakta olduğunuz işletim sisteminin altında sanal makine yaratabilmek için ise sanallaştırma programları (virtualization software) kullanılır. Sanallaştırma uygulamaları da kendi alt kategorilerine sahip olsalar da temel olarak işlevleri, fiziksel makineden sanal makine için kaynak transferi yapmaktır. Bu sayede aynı anda tek bir donanım üzerinde birden fazla işletim sistemini aynı anda çalıştırabilmeyi sağlarlar.
En sık kullanılan sanallaştırma programları ise şu şekilde sıralanabilir:
- Oracle VM Virtual Box
- VMware Fusion
- Parallels Desktop
- SolarWinds Virtualization Manager
- V2 Cloud
- VMware Workstation
- Windows Virtual PC
- QEMU
- Microsoft Hyper-V
- RedHat Virtualization