User Experience (Kullanıcı Deneyimi), internet siteleri ve telefon uygulamaları gibi tasarımsal teknolojilerin geliştirilmesi aşamasında sıklıkla kullanılan bir terim. Ancak sanılanın aksine UX (User Experience) ifadesi asla tasarımla ya da tasarımların renkleri ile ilgili bir ifade değildir.
Kullanıcı deneyimi terimini ifade etmek için, kurulan bir üniversite kampüsünün binalar arasındaki yollarının ne şekilde dizayn edilmesi gerektiği tartışması güzel bir örnektir. Üniversite rektörü, mimarlara her bir bina arasında ne şekilde yürüme yolları hazırlaması gerktiğini sorduğunda en doğru yolun, öğrencilerin kendi seçtikleri yollar olduğuna karar verirler ve tüm alanları çimlendirerek öğrencilerin hangi yolu seçeceklerini çimlerin üzerindeki izlerden tespit etmeye karar verirler. Sonuç olarak öğrenciler en mantıklı yürüme yollarını aşındırdıktan sonra üniversite yönetimi de bu alanları yol olarak seçmeye karar verirler.
Bu görselde de gördüğümüz gibi yürüyüş yolu olması amacıyla hazırlanmış olan yol her ne kadar estetik, güzel, şık ve geniş olarak tasarlanmış olsa da kullanıcılar kendilerine en uygun (çoğu zaman da en kısa) olan yolu tercih edeceklerdir.
UX (User Experience/Kullanıcı Deneyimi) ile UI (User Interface/Kullanıcı Arayüzü) birbirlerine karıştırılmaması gereken terimlerdir. Bu konuda daha detaylı bir yazı yazmaya çalışacağım yine ama temel olarak UI tasarım dili ile ilgili iken UX ise platformun kullanıcı dostu olması ile ilgilidir. Ancak kesişim kümeleri olduğunu da atlamamak gerek çünkü yapılacak tasarım, kullanıcu deneyimini de etkileyecektir. Örneğin çok şık olduğu düşünülerek hazırlanmış bir yan menü eğer sık sık navigasyon kullanılmasını gerektirecek bir sitede her seferinde kullanıcı için zaman kaybına yol açıyorsa kullanıcı tek seferde tüm istediklerini yeni sekmelerde açmayı ve bir daha mecbur kalmadıkça bu navigasyon (menü) sistemini kullanmamayı tercih edecektir.
UX (User Experience/Kullanıcı Deneyimi) ile ilgili en önemli kriter kullanışlılıktır. Kullanışlılık terimi, bir platforma kayıt olma sayfasındaki adımlar ya da bir arama motorunda enter tuşunun arama eylemini tetikleyip tetiklememesi gibi basit ama çok önemli konuları kapsar. Acil olarak kullanıp çözüm aradığınız bir sisteme kayıt olmanız yarım saat sürüyorsa o sisteme kayıt olmamayı tercih edersiniz mesela. Kullanıcıya istediğini ve vaadettiğinizi en az tıklama ve en az zaman ile sağlayabilmek UX'in en temel amacıdır.
Kullanım açısından basit olması, kolay okunur olması ve aranan işlevlerin en kolay şekilde bulunabilmesi de yine UX'in konusudur. Ekranda yüzlerce farklı işe yarayan buton koymak yerine butonları kategorize etmek ya da daha kolay okunabilmeleri için renklerden ve font büyüklüklerinden yararlanmak gerekir.
Bazen bir yerde çok şık bir araç görürsünüz ve bu aracı kendi platformunuza entegre etmek istersiniz. Sorun şu ki, bir aracın çok şık olması, kullanıcının her seferinde seveceği bir şey değildir. Kullanıcı deneyimi açısından eğer sadelik ile şıklık arasında ikilemde kalırsanız her zaman sadeliği seçin.