Viskiden anlayabilmek için viskinin üretim süreci konusunda biraz daha bilgi sahibi olmak gerekiyormuş, son zamanlarda madem bir halt yiyoruz bari bilerek yiyelim dedim ve viski konusunda araştırmalar yapmaya başladım. Viski, kelime anlamı olarak yaşam suyu anlamına geliyormuş ve ilk örnekleri 16. yüzyılda İrlanda ve İskoçya'da ortaya çıkmıştır. Viskinin türlerini, türler arasındaki farkları ya da içim tekniklerini anlamadan önce viskinin nasıl üretildiğini anlamak gerekiyormuş. Bu viski üretim bilgileri kendi evimizde yapabileceğimiz bir üretim tekniği değil, sadece içtiğimiz viskinin tadına bakarak hangi süreçlerden nasıl geçtiğini anlayabilmemiz için gerekli teorik bir bilgi. Evinde viski üretenler ise satmamak kaydıyla su, alkol ve viski kiti kullanarak kendi içecekleri kadar viski üretebiliyorlar ve bu yasal bir uygulama. Basitçe viski üretimini anlatmadan önce alkolün kötü bir alışkanlık olduğunu da hatırlatmış olalım ve bu yazı da 18 yaşında büyük olan ve alkolün zararlarını zaten biliyorum diyenler için gelsin :)
Viski Üretmek için Gerekli Maddeler Nelerdir?
- Tahıl seçimi (çok yaygın olarak kullanılan viski tahılı arpadır ama farklı viski üretimhanelerinde yulaf, çavdar ya da mısır gibi tahıllar da kullanılabiliyor)
- Su
- Maya
Viski Nasıl Üretilir?
Arpalar ıslatılarak çimlendirilir ve sonra da kurutulurlar. Kurutma işlemleri için farklı seçenekler vardır (hava üfleme ya da turba yakmak suretiyle) ve seçilen kurutma yöntemi neticesinde arpanın çimlendirilmesi de durdurulmuş olur. Arpa kuruduktan sonra değirmenlere alınır ve un kıvamına gelmesi sağlanır. Unlaşmış olan arpa büyük depolara alınarak maya ve su ile karıştırılır ve fermante olmaya başlamaları sağlanır. Fermantasyon sürecinde maya, arpanın içerisindeki nişastayı alkole çevirir. Nişastanın dönüştüğü alkol miktarı viski için oldukça azdır. Sürecin devamında bu alkol alınarak imbiklerden viskinin türüne göre farklı sayılarda geçerek daha yüksek alkole dönüştürülürler. Bu nokyaya kadar anlatılan, ham viskinin üretilme prosedürüdür. Bundan sonra ise viskiler fıçılarda uzun yıllar bekletilerek farklı tat ve kalitelere sahip olması sağlanmış oluyor. Viskilerin hazırlanma sürecinde Scotch (İskoç), İrlanda, Bourbon ve Tennessee (Amerika), Japonya ya da Hindistan üretimi olmasına göre tahıl seçiminden damıtma prosedürüne kadar çeşitli farklılıklar olmaktadır. Örneğin Bourbon viskilerde mısır gibi tahıllar da bulunmaktadır ve her viski türünün farklı bir tadı ve kokusu vardır. Viskilerin yıllandırılması için seçilen fıçılar da viskilerin tat ve kokularına etki eden bir diğer önemli faktördür.
Scotch viskiler single malt viski ve blend (harman) viskiler olarak ikiye ayrılıyorlar. Single malt viskiler tek bir damıtım evinden çıkan viskilere verilen isimken blend viskiler de isminden anlaşılabileceği gibi birden çok damıtım evinden toplanarak harmanlanmış olan viskilere verilen addır. Marketlerde gördüğümüz ucuz ya da az pahalı viskiler blend türü viskilerdir, single malt viskiler ise pahalı viskiler arasındadır ve yıllanma sürelerine göre de bu fiyat seviyeleri daha da artış göstermektedir. Ancak tüm blend viskiler kötüdür gibi bir genelleme yapmak da hatalı olacaktır çünkü her viski markasının kendine göre bir harmanlama formülü vardır ve harmanladığı single malt viskiler de bu karışıma özgün bir tat katmaktadır. Single malt viskilerde ise viskinin üretildiği yere göre farklı notalarda tatlar vardır. İskoçya'nın farklı bölgelerinde üretilen single malt viskilerin, üretildikleri yöreye ait tat ve kokular taşıması da buna örnektir.
Viski Nasıl içilir?
Viskinin türüne göre içim şekli de değişiyor. Öncelikle viski, içenin zevkine göre nasıl içileceği belirlenen bir içkidir. Yumuşaklığına ya da sertliğine göre yumuşatılabilir ya da soğutulabilir. Ancak viski gurmeleri viskiyi türlerine göre farklı şekillerde içtiklerini belirtirler. Örneğin single malt viskilere buz atılması pek kabul görmez, en fazla 1-2 damla su damlatılabilir ki bu da single malt viskinin içindeki tadın ve kokunun yoğunlaşmasını sağladığı içindir. Bourbon viskiler ise genellikle buz atılarak içilirler. Böylece kendi soruma da yanıt vermiş oldum :) Viskiye buz atılır mı ya da viskiye su eklenir mi sorusunun bu sebeple tek bir doğru cevabı bulunmamaktadır. Viskiyi soğutmak için buz koymak, buzun eriyerek viskiyi sulandırmasına ve içindeki alkol oranının azaltmasına sebep olmaktadır. Bu ihtiyaca yanıt vermesi için buzlukta soğutularak viskilerin içerisine konabilen viski taşları üretilmiştir. Viski taşları erimedikleri için sadece viskiyi soğutma görevi görürler ve viski içicileri tarafından tercih edilen viski soğutma yöntemi de budur.
Viskinin yanında ne gider derseniz benim tercihim çikolata ya da kuruyemiş oluyor. Çok tok karnına ya da çok aç karnına viski zaten keyif vermediği için yemekten birkaç saat sonra sindirim sona erdiğinde viski içmek daha keyifli oluyor. Viskiyi kola, enerji içeceği ya da meyve suyuyla karıştırmak ise kısaca viskiye hakarettir.
Viski Nasıl Saklanmalıdır?
Viski, oda sıcaklığında saklanabilir. Biskiyi buzdolabına koymak ise hatalı bir uygulamadır. Ancak viski ya da viskilerin saklandıkları barın direk olarak güneş ışığı almaması gereklidir. Evin gölge ve serin bir alanında saklanması uygundur.
Viski Nasıl Yıllandırılır?
Evde şişesinde bekleyen viskiler yıllanmış sayılmazlar çünkü viskiler şişede değil fıçıda yıllanırlar. Bu yüzden eve alıp da yıllardır sakladığınız ve yıllandığını düşünerek de içemediğiniz viski şişeleriniz varsa bu size kötü bir haber olacaktır. Bu yüzden viskileri yatık olarak saklamanın da bir anlamı yoktur.
Şişesi Açılmış Viski Bozulur mu?
Viskinin şişesini açsanız da çok uzun yıllar bozulmadan kalırlar. Ballı viskiler için tam olarak emin değilim, bunun hakkında bilgisi olanlar varsa paylaşabilirler.