Döküm tavalar eskiden de vardı ama youtube ve yemek yapma sitelerinin yaygınlaşması ve et yemekleri hazırlama konusunda insanların daha istekli ve bilinçli hale gelmesi ile birlikte hemen her evde bulunması gereken mutfak gereçlerinden birisi oldu. Döküm tava konusunda sıkça sorulduğunu gördüğüm soruları toplamak ve kendi tecrübelerimi referans alarak bu soruları yanıtlamak istedim.
Döküm Tava Nedir?
Adı üstünde (dökme demir tava), dökme demirden yapılmaktadırlar, bu yüzden normal tavalara kıyasla oldukça ağırdırlar. Yüksek ısıya dayanıklı oldukları için yüksek ısıda hazırlanan steak gibi etlerin mühürlenmesinde ve hazırlanmasında tercih edilirler. Farklı tipte ve boyutta olanları vardır. Zemininde düz şeritler olanları tercih edilirse, etlerin her yüzeyini iki kere yan ve ters çevirmek suretiyle etler üzerindeki x desenlerini bu döküm tavalarla vermek mümkün olur. Döküm tavalar ısıya dayanıklı oldukları için yüksek ateşte uzun süre (elinizi yaklaştırdığınızda 4-5 saniye sıcaklığına dayanamayacağınız kadar) (sakın ha ellemeyin, ısınmış mı diye dokunmayın, dokunmayı aklınızdan bile geçirmeyin) bekletilerek ısıtılırlar. Zor ısınırlar ama zor da soğurlar. Bu yüzden soğuma süreleri de uzundur. Piyasada satılan döküm tavaların hemen hepsi tek parça oldukları için bu sıcaklık, tutma kollarına kadar sirayer eder. Bu yüzden dikkatli kullanılmaları gerekir.
Döküm Tava Seasoning İşlemi Nedir?
Döküm tavanızı aldıktan sonra kullanmaya başlamadan önce bir kereye mahsus yapmanız gereken bir işlemdir. Emaye kaplı olan döküm tavalarda seasoning (mevsimleme) işlemine gerek yoktur, çünkü bu işlemin amacı zaten yağ bir katman oluşturmaktır. Üreticiler de seasoning işlemine önem verdikleri için eğer tava daha önce herhangi bir seasoning işlemi görmüş ise üzerinde pre-seasoned ibaresi eklemektedirler, dolayısıyla üzerinde pre-seasoned yazan döküm tava ve tencerelerin tekrar seasoning işlemine tabi tutulmalarına gerek yoktur.
Döküm Tava Seasoning İşlemi Nasıl Yapılır?
1. Yeni alınmış olan döküm tava/tencere öncelikle ılık suda yıkanır ve havlu kağıt ile kurulanır.
2. Tava yüzeyi zeytinyağı kullanılarak komple yağlanır ve kağıt havlu ile kazımadan hafifçe üzerinden alınır.
3. Tava ocakta ya da fırında yüksek sıcaklıkta ısıtılır
4. Isıtma işlemi sona erince soğumaya bırakılır.
Döküm Tava ile Neler Pişirilebilir?
Büyük et kütlelerinin (çoğunlukla danaların sırt bölgelerindeki etler daha yağlı ve kalın olarak tüketilirler) etraflarının çok yüksek sıcaklığa bir anda mağruz bırakılarak sertleştirilmesine, bu sayede etin suyunun içeride hapsedilmesi işlemine mühürleme adı verilir. Döküm tavalar, yüksek sıcaklıklara ulaşabilen bir yüzeye sahio olduğu için normal tavaya kıyasla en önemli özelliği budur. Yüksek ateşte pişirmek istediğiniz tüm yemekleriniz için döküm tava kullanabilirsiniz ama sebzeleri bu gibi yüksek sıcaklıklarda pişirmek mümkün olmadığı için çoğunlukla et yemekleri için olduğunu söyleyebiliriz.
Döküm Tava’nın Avantajları Nelerdir?
- Isıyı eşit bir şeiklde dağıtır
- Ocakta da fırında da kullanılabilir
- Yemekler daha az yağ ile pişirilebilir
- Alüminyum, teflon ya da çelik tavalarda olduğu gibi sıcaklık kaybı olmamaktadır
- Eti mühürlemeye olanak sağlıyor, bu da etin suyunun içerisinde hapsolmasını sağlayarak eti daha sulu ve lezzetli yapıyor
Döküm Tava’nın Dezavantajları Nelerdir?
- Döküm tavalar oldukça ağırdırlar, bel rahatsızlığa olanlar için alıp geri koyulması tavsiye edilmez.
- Çok yüksek sıcaklıklara çıkmaları, bilinçli kullanımlarını gerektirir.
Döküm Tava Kullanmak Sağlıklı mıdır?
Bugüne kadar döküm tava kullanmanın herhangi bir zararı ile karşılaşmadım ya da okumadım. Ama temizliğini yapmanız ve doğru şartlarda saklamanız şartıyla elbette.
Döküm Tava Bakımı
Döküm tavaları uzun süre kullanmaya devam edebilmek için ara ara mevsimleme işlemini tekrarlamanız gerekir. Bunun dışında her kullanımda temizliğini yaptığınız ve makinede temizlemek gibi bir hata yapmadığınız sürece döküm tavalarınızı çok uzun yıllar kullanabilirsiniz.
Döküm Tava Nasıl temizlenir
Döküm tava temizlenmesinde yapılan en büyük hata, temizledikten sonra üzerinde kalan yağ tabakasını da tam olarak çıkartmaya çalışmaktır. Havlu kağıt ile bu işlemi 1000 kere de yapsanız yine bu siyah yağ tabakası tam anlamıyla çıkmaz, zaten çıkartmaya da gerek yoktur. Döküm tavanızı soğuduktan sonra makineye koymadan elle temizleyin ve havlu kağıt ile kurulayarak kaldırın.
Döküm Tava Fiyatları
Bu yazıyı yazdığım tarih itibariyle Lava Izgara Tava (26x32 cm) ürünün fiyatı 70 TL. Pahalı seçeneklerden birisi olarak da Hecha kare ızgara tava fiyatı 234 TL. Dolayısıyla döküm tava fiyatlarının bu aralıkta olduğunu söyleyebilirim. 800 TL'te Staub dökğm ızgaralar da var ama ürün hakkında bir bilgim olmadığı için yorum yapamıyorum.
Döküm Tava Marka Tavsiyesi
Öncelikle belirteyim, bu yazı sponsorlu bir içerik falan değil. Birkaç yıldır Lava marka döküm tava kullanıyorum ve ürün de sağlam kaldığı sürece yeni bir döküm tencere/tava almayı düşünmüyorum. Lava markası piyasada bir süredir hesaplı fiyatları ve olumlu kullanıcı değerlendirmeleri ile en popüler döküm tava markası. Ama piyasada Schafer, EmsanHecha, Sinbo, Tleps gibi farklı döküm tencere/tava üreticileri de var ve fiyatları arasında da dağlar kadar fark yok. Bütçenin önemli olduğunu düşünüyorum ve bu markalar arasından dönemsel kampanyaları takip ederek size en mantıklı gelen ürünü tercih etmenizi öneriyorum.