Bilgisayar, yazılım ve elektronik devreler konularına amatör ve hobici statüsünde ilgi duyan birisi olarak yıllardır kullandığımız ama hesaplamalar yapacak düzeyde detaylı bilgiye ihtiyaç duymadığımız için aslında ne olduklarını ve aralarındaki farkları da bilmediğimiz çok temel bir konuyu araştırmak ve en rafine haliyle buradan paylaşmak istedim. Elektriksel enerji beslemesi gerektiren tüm elektronik aletlerimizde her gün kullandığımız Volt, Watt ve Amper ölçü birimleri nedir, birbirleri arasındaki farklar nelerdir ve denklem kurulduğunda birisini bildiğimizde diğerleri hakkında nasıl kestirimlerde bulunabiliriz sorularını yanıtlamaya çalışacağım.
Öncelikle Ohm kanunu ve denklem bileşenleri ile ilgili tanım ve örnekler için şu yazıya bakmanızı tavsiye ediyorum: Ohm Kanunu Nedir?
Bu yazıda ise direnç yerine Watt'tan bahsedeceğiz, öncelikle Watt'ın ne olduğunu anlayalım ve sonra diğer parametrelerinizi hatırlayalım.
Watt, 1736 - 1819 yılları arasında yaşamış ve buhar makinesinin mucisi olan James Watt'ın çalışmalarına ithafen Watt olarak isimlendirilmiş bir ölçü birimidir ve elektriksel aletlerin güçlerini ve birim zamanda harcadıkları enerji miktarını hesaplayabilmek için tanımlanmış bir ölçü birimidir ve W simgesi ile gösterilir.
Şimdi Watt, Volt ve Akım ifadeleri arasındaki farkı anlayabilmek için bu üç ifadenin tanımlarını alt alta kısaca yazalım.
Enerji, iletken bir maddenin içerisindeki elektronlar ile ifade edilir, ancak sabit olarak duran elektronlar enerji oluşturamayacakları için iki kutup arasında elektronların hareket ediyor olması gereklidir.
Elektrik akımı adını verdiğimiz enerjinin, bir iletkenin (herhangi bir noktasından) üzerinden geçmekte olan elektron sayısı olduğunu düşünürsek;
Gerilim (Volt - V): Gerilim, elektronların miktarı olarak ifade edilebilir. Örneğin Türkiye'de şebeke gerilimi 220 ile 230 Volt arasındadır ve bu gerilim değeri her prizde aynıdır. Su örneğinde de Volt için ittirme gücü ya da su basıncı karşılıkları kullanılabilir.
Akım (Amper - I): Gelen gerilimin boyutu olarak ifade edilir ve bir noktadan bir saniyede geçen elektron sayısını gösterir. Amper ölçü birimi, elektron sayılarına ensekslenmiş bir sayıdır ve 1 amper = 1 saniyede bir noktadan akan 6.24 x 1018 elektron sayısına eşittir. Su örneğinde amperin karşılığı ise su borusundan bir saniyede geçen su miktarı olarak düşünülebilir.
Watt (W): Watt, akım ve gerilimden farklı olarak bir elektriksel akım ölçü birimi değildir. Watt bir enerji birimidir ve enerji ölçümü yapmak amacıyla kullanılır. Tani Watt için elektrikten elde ettiğimiz enerji tanımlaması yapılabilir. Bir devrenin tükettiği enerjiyi ölçmek için de Watt ölçü birimi kullanılır. Su örneğinde Watt'ı temsilen suyun çevirdiği değirmenin hızı örneği verilebilir.
Watt Nasıl Hesaplanır?
Watt, Amper ya da Volt ölçü birimlerindeki denklem parametrelerinden herhangi birisini hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanabiliriz:
Watt = Amper x Volt